محققین معتقدند قدیمی ترین نوع بیمه که تا حدی با قواعد بیمه امروزی مشابهت داشته بیـمه حمل و نقل دریائی میباشد که در اواسط قرون وسط‌ـی در بین تجار، مالکان کشتـی و سرمایه داران و بانکداران رایـج بوده‌است بیمه حمل ونقل نیز همچون سایـر پدیده‌های اجتماعی سیر تکاملی خود را در ط‌ول زمان سپری نموده تا به شکل امروزی در آمده است.
در این شکل گیری مراجع و موسسات مختلفی و باربری تهران نقش موثر داشته که مشهورترین آن موسسه بیمه‌گران لندن میباشد و موسسـه نامبرده شرایط و مقرراتی را تدوین نمود که حاوی مسائل فنی و حقوقی بیمه حمل و نقل بوده و در زمینه کشتی و کالا مبنای صدور بیمه‌نامه در بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشور ما قرارگرفت . دربیمه حمل ونقل آخرین شرایط، مربوط به سال 1983 میلادی می باشد که به شرایط C ،B،A معروف و به ترتیب جایگزین شرایط قدیمی F.P.A ، W.A ، ALL RISKS شده است .
حال برای درک بیشتر بیمه حمل و نقل کالا به تعریف و تقسیم بندی آن اشاره خواهد شد.
تعریف :
بیمه حمل و نقل کالا بیمه‌ای است که بموجب آن بیمه گر در مقابل حق بیـمه‌ای که از بـیمه گذار دریافت میکند متعهد میشود چنانچه در جریان حمل کالا از نقطه‌ای " مبداء حمل" به نقطه دیگر "مقصد حمل کالا" ، در نتیجه وقوع خط‌رهای موضوع بیمه ، کالا تلف شده و یا دچار خسارت شود و یا بیمه گذار هزینه هائی در رابطه با این خطرات متحمل شود زیان وارده را جبران نماید. علاوه برآن در بعضی موارد زیان وارده به اشخاص ثالث نیز از ط‌ریق این بیمه جبران میشود.
بیمه حمل و نقل داخلی
این بیمه نامه در راستای حمایت از تولیدکنندگان وتجاری که در داخل کشور فعالیت می کنند به آنان ارائه میشود و کلیه تولیدات و محمولاتی که توسط تولیدکنندگان و تجار در بین شهرهای جمهوری اسلامی ایران جابجا میشوند توسط این بیمه نامه تحت پوشش قرار میگیرند . لازم به ذکر است که بیمه نامه های وارداتی و صادراتی تابع شرایط استاندارد A و یا B و یا C میباشد حال آنکه بیمه نامه های حمل داخلی تابع شرایط و مقررات داخل کشور بوده و برحسب توافق بیمه گر و بیمه گذار خطرات متنوعی را تحت پوشش قرار میدهد .
بیمه حمل و نقل وارداتی
بیمه نامه های باربری وارداتی قریب 90% از حجم و پرتفوی کل بیمه های باربری را تشکیل می دهند. این بیمه‌نامه خط‌راتی که کالاهای خریداری شده توسط شرکتها و بازرگانان ایرانی از کشورهای مختلف جهان را تهدید می کند مورد پوشش قرارمی دهد که این پوشش از کشور مبداء "کشوری که کالا از آن خریداری شده" تا مقصد "انباربیمه گذار" میباشد.این بیمه‌نامه یکی از اسناد مورد نیاز جهت گشایش اعتبار در بانکهاست و هدف از آن حفظ منافع تجار و واردکنندگان و در نهایت حفظ منافع ملی میباشد.
بیمه حمل و نقل صادراتی
باتوجه به اهمیت موضـوع صادرات غیرنفتی درکشور و ارزشی که دولت جمهوری اسلامی ایران برای تشویق صادرکنندگان قائل‌است این بیمه‌نامه جهت حمایت ازصادرکنندگان و درنهایت حفظ منافع ملی به صادرکنندگان ارائه میشود که بموجـب آن کالای صادر شده ازکشور ما تا کشور مقصد " کشوری که کالا به آن صادرمی شود " تحت پوشش قرارمی گیرد.
بیمه نامه های صادراتی برای باربری تهران همانند بیمه نامه های وارداتی میباشد لذا فرم پیشنهاد اولیه و فرم بیمه نامه صادراتی دقیقا" همانند فرم بیمه نامه های وارداتی است و کلیه موارد اشاره شده در مبحث بیمه های وارداتی برای بیمه های صادراتی نیز صادق میباشد . فقط در بیمه های باربری صادراتی مبداء حمل یکی از شهرهای ایران و مقصد یکی از کشورهای خارجی است .
بیمه حمل و نقل دریایی