قوطی های فلزی

قوطی های فلزی برای بسته بندی کنسروها از سه قسمت بدنه، سر و ته تشکیل شده اند. بدنه از یک ورقه مستطیل شکل تشکیل شده که به صورت استوانه درآمده و دو ضلع ان در یک قلاب شده و یا جوش داده می شود.

 سر و ته قوطی به صورت دربندی (مضاعف) بسته می شود. یک طرف آن توسط سازنده قوطی بسته می شود که (ته) نامیده می شود و طرف دیگر آن در کارخانه تولید ماده غذایی و پس از پر کردن قوطی بسته می شود.

 این ساده ترین و متداولترین شکل قوطی کنسرو است اما قوطی ها به اشکال دیگری مانند بیضی، شش گوش، مکعب مستطیل و غیره ساخته می شوند. در پاره ای از موارد از قوطی هایی استفاده می شود که یک انتهای آن با ابزاری که روی ان نصب شده قابل باز شدن است این نوع قوطی را Easy open can گویند.

حلب ورق قوطی های کنسرو (شمش) از جنس فولاد نرم با فرمول ویژه و ضخامت حدودmm25/1 تا 1/0 (بیشترmm 3/0 – 2/0 ) می باشد که تا سال 1930 میلادی با وارد کردن آن در قلع مذاب، قلع اندود می شد. این نوع حلب را Hot-Dipped Plate می نامند.

 امروزه قلع اندود کردن ورق حلب با روش های الکترولیتیکی انجام می گیرد زیرا از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است و می توان ضخامت لایه قلع به دقت محاسبه و کنترل کرد.

ضخامت اندود قلع در روش فرو بردن در قلع مذاب حدود mm02/0 و در روش الکترولیتیکی حدود mm00038/0 است.

با توجه به محدودیت ها و گرانی قیمت قلع در سالهای اخیر به جای این ماده از کُرُم استفاده می شود و این ماده با روش الکترولیتیکی روی حلب قرار می گیرد و به نام TFSTin-Free Steel Plates (ورقه نازک بدون استیل) نامیده می شود که چسبندگی لاک به آن خوب است.

از این نوع حلب بیشتر برای سر و کف قوطی ها ( قیمت قوطی ) استفاده می شود و دو طرف آن لاکدار است. برای بدنه قوطی ها از این نوع ورق استفاده نمی شود چون روش جوش دادن آن معلوم نیست.

در ترکیب شیمیایی حلب ورق علاوه بر آهن عناصر دیگری هم وجود دارند که عبارتند از کربن، مس، سولفورو منگنز و فسفر و سیلیکون (ناچیز).

 فولاد دارای انواع مختلفی است که مهمترین آنها عبارتند از فولاد نوع L ، MR، MC که ترکیباتشان تا حدودی متفاوت است.

حلب ورق نوع L دارای مقدار مس کمتری است و برای مواد غذایی با خاصیت خورندگی شدید مانند شوریها، ترشیها و گریپ فروت استفاده می شود.

 2- حلب ورق نوع MR برای مواد غذایی با خاصیت خورندگی متوسط مانند انواع کمپوت هلو، انجیر و زردآلو استفاده می شود.

3- حلب ورق MC برای مواد غذایی با خاصیت خورندگی کم مانند نخود سبز، لوبیا سبز، ذرت، گوشت، ماهی و میگو بکار می رود.

 4- حلب ورق N یا نیتروژنه شده که در آن ازت برای مقاومت بیشتر استفاده می شود. نوع و ترکیب فولاد از نظر نرمی، قابلیت انعطاف و مقاومت در برابر عوامل مکانیکی و شیمیایی دارای اهمیت زیادی است و انتخاب آن بستگی به نوع محصول یا فاز مایع مورد نظر بسته بندی است.